Esterka - powrót legendy

Skomentuj (15)

zobacz więcej (8)

Esterka była pierwszą i swego czasu jedyną restauracją w Kazimierzu Dolnym. Krążyły o niej legendy. Jednak pozostały po niej tylko ruiny – tak było do niedawna. Dziś wiemy na pewno, że zostanie ona odbudowana. W piątek 23 marca, w SARP-ie odbyło się specjalne spotkanie, na którym można było obejrzeć projekt nowej Esterki.
Historia „Esterki” sięga roku 1880, kiedy to Aleksander Berens wraz z żoną Bronisławą otworzyli w Kazimierzu Dolnym „Gospodę Chrześcijańską”, która za razem była pierwszą i jedyną restauracją w Miasteczku.
- Tam można złożyć rzeczy, tam istnieje hotel i restauracja, tam znajdzie się przewodnik, i konie, i wszelkie informacje potrzebne turyście – pisał Aleksander Jankowski w przewodniku wydanym w 1907 roku.

Mijały lata, a restauracja rozwijała się, przyciągając gości coraz więcej. Po śmierci Aleksandra Berensa lokal prowadziła jego żona wraz z córką Genowefą Zakrzewską i jej mężem. W tym czasie przebudowane zostają pomieszczenia, rośnie liczba personelu, a na budynku pojawia się szyld „Hotel Polski i restauracja B. Berens”.

Kiedy w 1931 roku umiera Kazimierz Zakrzewski, budynkiem zajmują się już tylko same kobiety. Dla Kazimierza Dolnego rozpoczął się wtedy dobry okres, nadwiślańskie miasteczko zaczęło być modne, rozreklamowane w Polsce przez malarzy, studentów ASP i architektury. Przyjeżdżali tu ludzie z całej Polski, znani artyści, aktorzy, literaci, którzy jako swój punkt noclegowy zawsze obierali „Hotel Polski…”.

- Przejeżdżali tu ludzie z kręgu kawiarni Ziemiańskiej: Tuwim, Lechoń, Słonimski, Wieniawa-Dłogoszowski. Przyjeżdżali Wincenty Rzymowski, generał Sławoj-Składkowski. Przyjechała Hanka Ordonówna, amant filmowy Mieczysław Cybulski i artyści tej miary co Jaracz, Schiller, Leszczyński, Zelwerowicz. Niektórzy zbierali się prywatnie w co wytworniejszych willach, ale brać artystyczna wierna była znakomitej kuchni Berensa. – Pisze Robert Jarocki w tygodniku „Dookoła świata” Nr 16 z dnia 18.4.1985 r. w artykule „Dzień dobry Kazimierzu”. – Bywali tutaj wodzowie, pisarze i malarze, artyści spod znaku wszystkich muz, a nade wszystko wielcy smakosze, w poszukiwaniu raju w gębie w restauracji Berensa.

A kuchnia u Berensa była rzeczywiście nieoceniona, słynęła ze znakomitych dań rybnych, takich jak lin zapiekany w śmietanie czy też sum lub miętus po żydowsku.

Kazimierski Hotel Polski był miejscem tętniącym życiem.

- Przypominam o słynnych balach kostiumowych urządzanych na zakończenie studenckich plenerów – zawołanie, reklama „Wal na bal do Berensa” rozbrzmiewało w całym mieście. Gdy zbliżał się termin balu, w kwaterach gdzie mieszkali studenci, znikały z okien firanki, zasłony, z łóżek prześcieradła, narzuty i kapy. Wszystko to odpowiednio upięte i udrapowane można było zobaczyć jako kostiumy pięknych pań, czy arabskich szejków owiniętych w burnusy – prześcieradła. – Wspomina Michał Zakrzewski, wnuk Aleksandra Berensa na łamach Brulionu Kazimierskiego. – Pamiętam, jak jedna z uczestniczek konkursu za oryginalny kostium, zdobyła pierwsze miejsce. Przebrana była za „snopek słomy”. Słoma i powrósło, którym była obwiązana, zaczęły się kruszyć (pomagali w tym wydatnie panowie), nagrodę dostała, a mama musiała pożyczyć jej sukienkę.

Z roku na rok turystów przybywało – lokal trzeba było rozbudować i powiększyć.
Dom rozbudowano wg planu architekta Karola Sicińskiego: na parterze pojawiła się restauracja z salą dancingową, tarasu drewniany zamieniono na znacznie powiększony taras murowany, pokoje z pierwszego piętra przeniesiono na piętro drugie po podniesieniu dachu.

Gdy do Kazimierza wkroczyli w 1939 r. Niemcy, hotel został zajęty na kwatery, a sala dancingowa na kasyno. Po zakończeniu wojny lokal prowadzi Michał Zakrzewski syn Genowefy i wraz z żoną Alicją. Do Kazimierza znów przyjeżdżają studenci, wycieczki szkolne, z zakładów pracy, trochę dawnych gości. Coraz częściej do hotelu zaczęli zaglądać również urzędnicy skarbowi z Puław, by obejrzeć księgi rachunkowe. Wtedy też zaczęła się likwidacja prywatnej inicjatywy. Na przełomie 1948/49 właściciele budynku dostali tzw. domiar, którego nie byli w stanie spłacić, tym samym zmuszeni zostali zamknąć restaurację.

Potem lokal był jeszcze wielokrotnie otwierany, nosił różne nazwy, zmieniał właścicieli. Gdy przeszedł pod zarząd Lubelskich Zakładów Gastronomicznych, stworzono tu coś na kształt baru samoobsługowego pod nazwą „Esterka”. I tą właśnie nazwę pamięta większość i mieszkańców Kazimierza, i przyjeżdżających tu turystów.

Z czasem budynek popadł w ruinę, której widok długo szpecił kazimierski Rynek. Teraz, gdy pojawił się kolejny inwestor, jest szansa, że w końcu legenda dawnej Esterki znajdzie swój dalszy ciąg, przy czym budynek, który ma tu powstać będzie przypominać bardziej legendarny Hotel Polski i restaurację u Berensa, a nie bar samoobsługowy o nazwie Esterka.

23 marca o godzinie 17 w SARP-ie w Kazimierzu Dolnym odbyło się specjalne spotkanie zorganizowane przez Towarzystwo Przyjaciół Miasta Kazimierz Dolny, na którym mieliśmy okazję obejrzeć projekt odbudowy Esterki.
Wśród zaproszonych gości byli m.in. Artur Jasik – inwestor, Mieczysław Brzozowski – architekt oraz Michał Zakrzewski – wnuk Aleksandra Berensa, twórcy słynnej restauracji. Nie zabrakło też mieszkańców Kazimierza Dolnego.

Spotkanie rozpoczęło się wspomnieniami dawnych lat, lat świetności Esterki oraz historii jej wzlotów i upadków, o czym opowiedział Michał Zakrzewski, który nie krył zadowolenia z faktu, iż ta niegdyś wspaniała budowla powróci do Kazimierza w prawie identycznej postaci i znów będzie przyciągać turystów.

- Po obejrzeniu ruiny Esterki, zdecydowaliśmy, że jedynym rozsądnym wyjściem jest rozbiórka. Do poziomu zero. Zachowaliśmy oczywiście piwnice, które są najcenniejsze i zostaną one przywrócone do stanu pierwotnego. – Mówi pan Brzozowski.

Projektant, Mieczysław Brzozowski pokazał komputerową wizualizację obiektu mającego powstać w miejscu dawnej Esterki. Przedstawił i omówił kilka wersji projektu, wytłumaczył również, że budynek niewiele się będzie różnił od swego poprzednika. Zostanie po prostu udoskonalony. Na parterze znajdować się będzie restauracja oraz pomieszczenia gospodarcze, natomiast piętro i poddasze będą przeznaczone na pokoje dla gości.

Inwestor, Artur Jasik, ma nadzieję, że budowa ruszy, jak tylko zakończone zostaną prace archeologiczne.
Agnieszka Skrzyńska
Fot. Mateusz Stachyra

Skomentuj



Zobacz także

Najbliższe oferty specjalne

Poniżej znajdziesz listę obiektów gotowych udostępnić miejsca noclegowe dla osób z Ukrainy, szukających schronienia w naszym kraju. Skontaktuj się z właścicielem obiektu i uzgodnij szczegóły....
To osoby tworzą świąteczną atmosferę. Jest tyle pięknych miejsce w Polsce, gdzie można spędzić Święta Wielkanocne 2025. Sprawdź listę obiektów, które przygotowały na ten czas ofertę specjalną.
Pokaż stopkę