Kości Żydów pochowanych na przedwojennym kirkucie od lat na teren Gminnego Zespołu Szkół wymywa woda. Pięć lat temu rozstrzygnięto konkurs na upamiętnienie tego miejsca, ale dotąd władze miasta nawet nie zabezpieczyły niszczejącego fragmentu wzgórza - pisze Gazeta Wyborcza.
Po najstarszym kirkucie, który był na stoku Góry Trzech Krzyży, nie ma śladu. Zniszczyli go Niemcy w czasie II wojny. Dziś przy ul. Lubelskiej jest ogrodzone boisko Gminnego Zespołu Szkół. Zostało wybudowane pod koniec lat 50. W kamiennym murze widać fragmenty nagrobnych macew, ale to nie wszystko. Białe kości wystają z ziemi na odsłoniętym fragmencie wzgórza. - Dziwię się, że nikt nie zabezpieczył terenu dawnego cmentarza. Czasami dzieciaki dla zabawy wyciągają kości z ziemi albo roznoszą je psy. Taki skandaliczny stan rzeczy trwa od lat - denerwuje się nasza czytelniczka z Kazimierza Dolnego.
Mieszkańcy przyznają, że deszcz regularnie wymywa kości. - Jeszcze piętnaście lat temu pod korzeniami drzew było widać drewnianą trumnę. Teraz, jeśli kości spadną na teren boiska, to zbieram je i zakopuję na wzgórzu. Bo co innego mam z nimi zrobić? - szkolny woźny Marian Jędruch rozkłada ręce.
Dyrektor gminnego zespołu szkół Jerzy Arbuz zaznacza, że część wypłukanych z ziemi kości przeniesiono na najbliższy cmentarz, a szkoła kontaktowała się w tej sprawie z księdzem. Uczniowie wiedzą, że w tym miejscu przez setki lat był cmentarz. - Dwa lata temu remontowaliśmy skrzydło i wtedy pod fundamentami robotnicy odkryli kilka szkieletów. Sprawą zajęli się pracownicy Muzeum Nadwiślańskiego - mówi Jerzy Arbuz.
Problem zniszczonego kirkutu miał być ostatecznie rozwiązany już w 2003 r. Wtedy ogłoszono otwarty konkurs na upamiętnienie miejsca po nekropolii. "Obowiązek pamięci i to szczególnie ze strony ludzi młodych, świadectwa społecznego i szacunku dla innych religii, szczególnie teraz, gdy budzą się stare fobie, skłania do pomyślenia o nawet skromnym, ale widocznym zaznaczeniu Miejsca Pamięci starego cmentarza kazimierskich Żydów" - pisali inicjatorzy przedsięwzięcia. Konkurs został rozstrzygnięty, ale władze Kazimierza do tej pory nie zrealizowały zwycięskiego projektu. - Podejrzewam, że zabrakło na to pieniędzy - tłumaczy sekretarz miasta Małgorzata Kuś.
Okazją do zabezpieczenia stoku Góry Trzech Krzyży ma być dopiero planowana budowa nowego boiska przy szkole. Betonowa nawierzchnia zostanie zastąpiona sztuczną. - Na razie przygotowujemy projekt. Budowa powinna zacząć się w ciągu roku - zapowiada Małgorzata Kuś.
- Więc miasto nie zamierza wcześniej zabezpieczyć osypującego się wzgórza? - pytamy.
- Na razie burmistrz Kazimierza będzie o tym rozmawiał z przedstawicielami warszawskiej gminy żydowskiej - obiecuje sekretarz miasta.
Jednoznaczną opinię w tej sprawie ma Halina Landecka, wojewódzki konserwator zabytków w Lublinie. - W maju wysłaliśmy do Urzędu Miasta w Kazimierzu Dolnym pismo, w którym zalecamy pilne zabezpieczenie wzgórza przy szkole - podkreśla Halina Landecka. I dodaje: - Upamiętnienie dawnego kirkutu jest potrzebne.
Wanda Michalak, kierownik kazimierskiego Domu Marii i Jerzego Kuncewiczów: - Miejsce pochówku jest święte w każdej religii, dlatego powinno być należycie zabezpieczone.
Mieszkańcy przyznają, że deszcz regularnie wymywa kości. - Jeszcze piętnaście lat temu pod korzeniami drzew było widać drewnianą trumnę. Teraz, jeśli kości spadną na teren boiska, to zbieram je i zakopuję na wzgórzu. Bo co innego mam z nimi zrobić? - szkolny woźny Marian Jędruch rozkłada ręce.
Dyrektor gminnego zespołu szkół Jerzy Arbuz zaznacza, że część wypłukanych z ziemi kości przeniesiono na najbliższy cmentarz, a szkoła kontaktowała się w tej sprawie z księdzem. Uczniowie wiedzą, że w tym miejscu przez setki lat był cmentarz. - Dwa lata temu remontowaliśmy skrzydło i wtedy pod fundamentami robotnicy odkryli kilka szkieletów. Sprawą zajęli się pracownicy Muzeum Nadwiślańskiego - mówi Jerzy Arbuz.
Problem zniszczonego kirkutu miał być ostatecznie rozwiązany już w 2003 r. Wtedy ogłoszono otwarty konkurs na upamiętnienie miejsca po nekropolii. "Obowiązek pamięci i to szczególnie ze strony ludzi młodych, świadectwa społecznego i szacunku dla innych religii, szczególnie teraz, gdy budzą się stare fobie, skłania do pomyślenia o nawet skromnym, ale widocznym zaznaczeniu Miejsca Pamięci starego cmentarza kazimierskich Żydów" - pisali inicjatorzy przedsięwzięcia. Konkurs został rozstrzygnięty, ale władze Kazimierza do tej pory nie zrealizowały zwycięskiego projektu. - Podejrzewam, że zabrakło na to pieniędzy - tłumaczy sekretarz miasta Małgorzata Kuś.
Okazją do zabezpieczenia stoku Góry Trzech Krzyży ma być dopiero planowana budowa nowego boiska przy szkole. Betonowa nawierzchnia zostanie zastąpiona sztuczną. - Na razie przygotowujemy projekt. Budowa powinna zacząć się w ciągu roku - zapowiada Małgorzata Kuś.
- Więc miasto nie zamierza wcześniej zabezpieczyć osypującego się wzgórza? - pytamy.
- Na razie burmistrz Kazimierza będzie o tym rozmawiał z przedstawicielami warszawskiej gminy żydowskiej - obiecuje sekretarz miasta.
Jednoznaczną opinię w tej sprawie ma Halina Landecka, wojewódzki konserwator zabytków w Lublinie. - W maju wysłaliśmy do Urzędu Miasta w Kazimierzu Dolnym pismo, w którym zalecamy pilne zabezpieczenie wzgórza przy szkole - podkreśla Halina Landecka. I dodaje: - Upamiętnienie dawnego kirkutu jest potrzebne.
Wanda Michalak, kierownik kazimierskiego Domu Marii i Jerzego Kuncewiczów: - Miejsce pochówku jest święte w każdej religii, dlatego powinno być należycie zabezpieczone.
Małgorzata Szlachetka
Gazeta Wyborcza Lublin
Gazeta Wyborcza Lublin
Skomentuj
Dodane komentarze (36)
-
A gdzie dokładnie był ten kirkut przed wojną?
Na stoku Góry Trzech Krzyży? na boisku za szkołą? na terenie szkoły pod budynkami?
Co oznacza, że "...po najstarszym kirkucie... nie ma śladu", skoro dalej autorka pisze, że ślady są i wystają z ziemi. Kolejny nieprofesjonalny artykuł GW. A skoro redaktor zabiera się do takiej roboty, to trzeba najpierw "odrobić pracę domową" - zdadać źródła pisane, zapytać mieszkańców, ustalić stan sprzed wojny, w czasie wojny, po wojnie, czyje były złe decyzje, a czyje zaniedbania itd. Na koniec sprawdzić czy temat nie jest "rozwojowy"? Wiadomo, że w Kazimierzu przed wojną mieszkało 50% żydów... -
Nie jestem mieszkanką Kazimierza - mimo, że odwiedzam Miasteczko kilka razy w roku, nic nie wiedziałam o położeniu szkoły przy Lubelskiej (piszę o tym, by uniknąć pytań - a co ty do tej pory zrobiłaś w tej sprawie). Wydaje się, że odpowiedzialne za tę sytuację są władze miasta, które w latach 50-tych wydały zgodę na budowę szkoły w miejscu starego cmentarza. "Spadkobiercami" władz poprzednich są władze obecne - i to jest sprawa do uregulowania przez te władze - w porozumieniu ze Związkiem Gmin Żydowskich. Żądanie, by to Żydzi sfinansowali przeniesienie kości (nie wiem, czy jest to możliwe w judaiźmie), czy zabezpieczenie cmentarza jest zupełnie bezzasadne: jaki był ich udział w stawianiu szkoły w tym mjejscu?
-
pisaty,literówki nie zmienią faktów.
-
nauczka na przyszlosc kazimierzanie , pozwolisz na troche , to nie znaczy aby na wiecej !
-
ale macie tydzien kazimierzanie , i kto to was w to ubral !
-
Czy my kazimierzacy (jak mniemam autorzy postów to w przewadze mieszkańcy)musimy się pozabijać na skutek artykułu w GW? W artykule Pani Redaktor zabrakło kilku zdań wyjaśnienia stanu prawnego takich obiektów. Kto jest za nie odpowiedzialny? Co robią w tym kierunku przedstawiciele religii,której ten cmentarz służył za miejsce pochówku. Padają okrągłe słówka typu : powinno się, należy,zalecamy itd. Spójrzmy na temat żydowskiej nekropolii przez pryzmat wysiłku Polaków mających na celu odbudowę cmentarzy polskich we Lwowie i Wilnie a wiele wyjaśni się samo.
Jest takie państwo i taki naród, może niech z tej strony pojawi się inicjatywa.
-
Nierozwiązana i niezauważona pisze się razem. Nawet z pisaniem kiepsko, a co dopiero z argumentowaniem i trzymaniem nerwów na wodzy.
-
Do AZ.
Moje obowiązki nie mają nic wspólnego z porządkowaniem miejsc pochówków jakiejkolwiek religii.
I skąd ci przyszło jakieś zdenerwowanie ? ,mam swoje zdanie , możesz sie z nim nie zgadzać,ale mnie to nie martwi.
Natomiast -skoro jesteś tak zaangażowany-to napisz dlaczego tryskasz swa mądrością dopiero teraz ??? Sprawa nie rozwiązana i nie zauważona jest od kilkudziesięciu lat !!! -
Staram się o spokojną wymianę zdań i o nieobrażanie rozmówcy. A Ty denerwujesz się tak, jakbyś nie dopełnił jakiegoś obowiązku. Takie stwarzasz wrażenie. Do widzenia.
-
To pusta dyskusja .
Ustawa na mocy której Warszawska Gmina Żydowska odzyskała budynek dawnej synagogi mówi o zwrocie nie tylko budynków ale również miejsc pochówków.To niestety fakt że Gmina nie jest chętna do wydania środków na zabezpieczenie kirkutu.Czy nie ma pieniędzy-tego nie wiem.
A jak powinno być zabezpieczone i upamiętnione to miejsce to zupełnie inna sprawa. -
A co ty możesz wiedzieć o mnie ? I po co powtarzasz to samo ???
-
Co Ty o mnie możesz wiedzieć? I dlaczego robisz w sieci tyle hałasu?
-
Hahahahahahahhahahahaha !!!!!!!!!!! Macie boisko na cmentarzu od kilkudziesieciu lat i do tej pory nikt-również ty- nic nie zrobił a ja mam bronić siebie ?????????? Hahahahahahahahahahh..
-
Nie "co", tylko "czego" lub "kogo". Siebie.
-
Ale co bronię ???
-
Najlepszą obroną jest atak. Ty sie tak bronisz.
-
Do A-Z,najlepszą odpowiedzią jest piep...e coś o ataku.
Kosmitów ??? Masonów ??? Cyklistów ???
Powtarzasz się w dodatku, potrafisz coś jeszcze ? -
Gościu, przeczytaj to, co napisałeś, jeszcze raz. Przerażasz z rozmysłem, czy przez przypadek?
-
Do Anonina z 0:46
Niestety, nie rozumiesz znaczenia hasła "nowomowa". -
spakowac was i te resztki i z BOGIEM to najlepsze co moze sie zdazyc miejscowym .
Zobacz także
Najbliższe oferty specjalne
Poniżej znajdziesz listę obiektów gotowych udostępnić miejsca noclegowe dla osób z Ukrainy, szukających schronienia w naszym kraju. Skontaktuj się z właścicielem obiektu i uzgodnij szczegóły....
Długi Weekend majowy 2024 zapowiada się cudownie. Będzie jeszcze lepszy, jeżeli skorzystasz z oferty specjalnej na majówkę.
Na stoku Góry Trzech Krzyży? na boisku za szkołą? na terenie szkoły pod budynkami?
Co oznacza, że "...po najstarszym kirkucie... nie ma śladu", skoro dalej autorka pisze, że ślady są i wystają z ziemi. Kolejny nieprofesjonalny artykuł GW. A skoro redaktor zabiera się do takiej roboty, to trzeba najpierw "odrobić pracę domową" - zdadać źródła pisane, zapytać mieszkańców, ustalić stan sprzed wojny, w czasie wojny, po wojnie, czyje były złe decyzje, a czyje zaniedbania itd. Na koniec sprawdzić czy temat nie jest "rozwojowy"? Wiadomo, że w Kazimierzu przed wojną mieszkało 50% żydów...