I choć stare drzewka morelowe wokół Kazimierza nie przetrwały i wspomnienie przydomowego sadu morelowego przy Marynówce, na Albrechtówce, na Górach czy na Skowieszynku żywe jest jedynie w pamięci nielicznych kazimierzaków, to właśnie smak i zapach moreli towarzyszy tego roku spotkaniom w Pensjonacie Folwark Walencja. W ramach prezentacji ormiańskich na Pardes Festival zapraszamy na Popołudnie z Morelą 17 sierpnia, godz. 17.30.
Morela (Prunus armeniaca L.) stanowi metaforę wielowiekowych kontaktów Polski z Orientem, przywołuje z przeszłości szlaki karawan kupieckich, które od tysięcy lat wędrowały z Azji do Europy. W Cesarstwie Rzymskim morela była już znana w I w. p.n.e., a dotarła do starożytnego Rzymu z Armenii (stąd łacińska nazwa owocu). Drzewka morelowe szybko się zadomowiły w ciepłych rejonach basenu Morza Śródziemnego. Morele długo uważano jednak za owoc przeklęty, ponieważ należały do ulubionych smakołyków Arabów najeżdżających Europę. Jeszcze w XVI w. bardziej niż smak moreli ceniono dekoracyjność kwitnącego w przyklasztornych ogrodach morelowego drzewka. Morela znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej. W Polsce największe uprawy znajdziemy w rejonie tarnobrzeskim. Polska leży na północnej granicy zasięgu upraw drzewek morelowych.
Smak moreli zachwyca, kształt i kolor owocu fascynuje - przenosi nas w wyobraźni na ormiańskie szlaki i orientalne bazary. Szlakami ormiańskimi powędrujemy tego roku z profesorem Andrzejem Ziębą z UJ.
- Orientalizacja kultury polskiej w dobie sarmackiej to fascynująca historia, której poświęcono już wiele rozpraw i studiów, wciąż opowiadana na nowo, gdyż dotyczy najwspanialszego okresu w dziejach Polski i jej związków z tajemniczym, egzotycznym, barwnym Orientem. Wraz z kronikami wojen, poselstw, podróży i pielgrzymek Polaków na Bliski i Daleki Wschód stała się czymś na kształt mitu, otwierającego horyzont naszego krajobrazu kulturowego na nieskończone przestrzenie Azji – mówi prof. Zięba.
W drugiej części Popołudnia z Morelą odbędzie się niezwykły wielokulturowy koncert muzyki i poezji ormiańskiej, hebrajskiej, perskiej i greckiej "Kiele, kiele" ("Przyjdź, przyjdź") w wykonaniu duetu Sol et Luna, czyli Saby Krasoczko i Mieczysława Litwińskiego. W bogatym instrumentarium duetu znajdziemy także tradycyjny instrument ormiański, duduk – instrument dęty drewniany z podwójnym stroikiem, wyrabiany zazwyczaj z drewna moreli. W Armenii istnieją specjalistyczne uczelnie, uczące jedynie gry na tym instrumencie.
W trzeciej części Popołudnia z Morelą zapraszamy na degustację tradycyjnych smaków ormiańskich i produktów lokalnych. Potrawy ormiańskie przyrządzi restauracja ormiańska „Ararat” z Nałęczowa. Smaki orientalne, lokalne cymesy, np. pierogi nadziewane karpiem z Restauracji „Rozanna” w Wąwolnicy, a także rozmaite mocne napitki owocowe i świeże lemoniady z Sadyby Rozalin umilą Popołudnie z Morelą w nastroju późnego sierpniowego lata. A przez cały czas trwania Pardes Festival na smakołyki morelowe zaprasza Piekarnia Sarzyński. A co za to pyszności, o tym przekona się każdy, kto zawita do Piekarni Sarzyński już od środy 16 sierpnia.
Morelowy bilet wstępu 25 zł – sprzedaż przed wydarzeniem w Pensjonacie Folwark Walencja, ul. Góry 16.
Pardes Festival - Spotkania z Kulturą Żydowską 2017 - program
| 16 sierpnia środa|
11:00 | Muzeum Nadwiślańskie | ul. Senatorska 11 | wstęp wolny
W Kamienicy Celejowskiej o artystach żydowskich z kazimierskiej kolonii artystycznej | spacer z Dorotą Seweryn i Łukaszem Rejowskim
12:00 | Muzeum Sztuki Złotniczej | Muzeum Nadwiślańskie | Rynek 19 | wstęp wolny
W synagodze i w domu | spacer po kolekcji sztuki złotniczej | oprowadzanie Aniela Ryndziewicz
14.00 | Studnia na Rynku |
Spacer po kazimierskich rynkach z dr Andrzejem Pawłowskim | Fundacja Ochrony Dziedzictwa Kulturowego „Kazimierska Fara”
16:00 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki, ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
Spacer z Salomonem Majmonem, czyli o koncepcji galerii „Miasteczko” na wystawie stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN | prezentacja multimedialna | Dagmara Mańka-Wizor | MHŻP POLIN
17:00 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki, ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
O znakach zodiaku w żydowskiej kulturze ludowej| prelekcja i prezentacja ikonografii |Aleksandra Wilczura / Stowarzyszenie Cukunft
18:30 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki, ul. Lubelska 12 | wstęp wolny |koniecznie z nożyczkami
Warsztat wycinanki żydowskiej z Joanną Matyjasek / Stowarzyszenie Cukunft
Inauguracja Pardes Festival | Rynek
21.00 | Meadow Quartet | koncert otwarcia na Rynku kazimierskim |wstęp wolny
organizator: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce (TSKŻ)
| 17 sierpnia 2017 czwartek|
11.00 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki |ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
Bracia Hirszenbergowie. W poszukiwaniu ziemi obiecanej. Reminiscencje z wystawy w Pałacu Poznańskich | prezentacja multimedialna | Adam Klimczak / Muzeum Miasta Łodzi
12.30 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki |ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
Józef Sandel o Samuelu Hirszenbergu | prezentacja multimedialna | Jakub Bendkowski / Żydowski Instytut Historyczny / Warszawa
15.00 | Dom Architekta SARP | Rynek 20 | wstęp wolny
Przedwojenny wielokulturowy Lublin na fotografiach z kolekcji Bramy Grodzkiej | prezentacja multimedialna | Marcin Fedorowicz / Brama Grodzka / Lublin | w ramach obchodów 700-lecia lokacji Lublina
17.30 | Pensjonat Folwark Walencja | ul. Góry 16 |morelowy bilet wstępu 25 zł
| Popołudnie z Morelą | 650 lat diaspory ormiańskiej w Polsce |ormiańskie powitanie
Na ormiańskim szklaku. O orientalizacji kultury polskiej |prezentacja multimedialna | profesor Andrzej Zięba / Uniwersytet Jagielloński / Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne
| Kiele, Kiele | duet SOL et LUNA |wielokulturowy koncert muzyki i poezji ormiańskiej, hebrajskiej, perskiej i greckiej
| Degustacja oryginalnych potraw ormiańskich z nałęczowskiego ARARATU i lokalnych przysmaków
21.00 | Pensjonat Folwark Walencja | ul. Góry 16 | wstęp wolny
| Wieczór filmowy | Hummus! | Izrael 2015, reż. Oren Rosenfeld, 72 min. |w ramach pokazów pofestiwalowych Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Żydowskie Motywy
| 18 sierpnia piątek|
| Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki |ul. Lubelska 12 | wstęp wolny na wszystkie prezentacje
11.00 | Powitanie romskie | Agnieszka Caban |Stowarzyszenie Romano Waśt
11.15. | Jadą Cyganie wielu wozami... O kolekcji Muzeum Kultury Romów w Warszawie | prezentacja multimedialna | Andrzej Grzymała-Kazłowski
12.30 | Porajmos - zapomniany Holokaust. Roma i Sinti w Litzmannstadt-Getto | prezentacja multimedialna |dr Zofia Trębacz / Muzeum Tradycji Niepodległościowych Łodzi
Patronat Honorowy Austriackiego Forum Kultury w Warszawie
Pokaz filmowy |Samudaripen – Sam strach | część 1 i 2 | reż. Anna Grażyna Suchocka |23 min.
Partner pokazu Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Ethnos
15.00 | Kunszt detalu. O sztuce i ornamentyce ormiańskiej | prezentacja multimedialna | Paweł Grzesik / Muzeum Narodowe w Kielcach
16.30 | Cerkiew, kościół, synagoga w twórczości Nikifora | prezentacja multimedialna | Zbigniew Wolanin / Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu / Muzeum Nikifora w Krynicy Zdroju
21.00 |Teatr Klepisko | Skowieszynek 15 | bilet 25 zł / sprzedaż przed koncertem |Wieczór flamenco z Café Cortao el Grupo Flamenco de Varsovia|
| po koncercie warsztat flamenco|
|Skowieszynek 15 – droga przez Doły kazimierskie na Wylągi i dalej do Skowieszynka, skręt w lewo - drogą polną do Teatru Klepisko
|19 sierpnia sobota|
11.00 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki |ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
W kręgu malarzy École de Paris. O kolekcji Muzeum Villa la Fleur w Konstancinie| prezentacja multimedialna | Artur Winiarski |Muzeum Villa La Fleur / Konstancin
12.30 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki |ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
Historia Fabryki Celuloidowych Zabawek A. Szrajera w Kaliszu. Czy przypuszczałby kto, że taka drobna rzecz jak lalka może przyczynić się do uszczęśliwienia dwojga ludzi ?”(„Lalka”, Bolesław Prus) | prezentacja multimedialna | Julia Łach
14.00 | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki |ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
Nad brzegami Jarkonu | Izrael 2015, reż. Avi Belkin, 60 min. | w ramach pokazów pofestiwalowych Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Żydowskie Motywy”
16.00 | Muzeum Nadwiślańskie / Oddział Przyrodniczy | ul. Puławska 54| wstęp wolny
Niegdyś, w otchłani czasów, w prawiekach, po odejściu na północ skandynawskich lodowców, z obszarów leśnych i przez leśne obszary samowładnie i samowolnie toczyć się poczęły wiślane fale… („Wisła”, Stefan Żeromski) – o Wiśle w Kazimierzu Dolnym | prezentacja multimedialna | Łukasz Rejowski | Muzeum Nadwiślańskie | w ramach obchodów Roku Rzeki Wisły 2017
18.30 | zbiórka przy Kazimierskim Ośrodku Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12
Śladami żydowskimi w Kazimierzu nad Wisłą | spacer tematyczny w przestrzeni miasteczka z Licencją na Oprowadzanie
21.00 | Koncert finałowy w Teatrze Klepisko | Skowieszynek 15 | bilet wstępu 25 zł/ sprzedaż przed koncertem
Global Shtetl Band | Polska/Niemcy
|Skowieszynek 15 – droga przez Doły kazimierskie na Wylągi i dalej do Skowieszynka, skręt w lewo - drogą polną do Teatru na Klepisku
| 20 sierpnia niedziela|
10.00 |wycieczka do Muzeum Wsi Lubelskiej
zbiórka na przystanku autobusowym w Kazimierzu Dolnym | liczba miejsc ograniczona |dla uczestników festiwalu udział w wycieczce nieodpłatny
11.00 | program specjalny dla gości Pardes Festival |zwiedzanie obiektów żydowskich na terenie skansenu, gra edukacyjna w sali głównej ratusza z Głuska i inne atrakcje!
14.00 |dożynki dworskie | Muzeum Wsi Lubelskiej | Aleja Warszawska 96, Lublin | tel. 81 533 85 131
tekst: Aleksandra Markiewicz,
dyrektor programowy
Pardes Festival –
Spotkań z Kulturą Żydowską