Tydzień Zakazanych Książek wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych i jest ściśle związany z pierwszą poprawką do amerykańskiej Konstytucji, mówiącej o wolności słowa. A jak powszechnie wiadomo, jest to jedno z tych praw, do których Amerykanie przywiązują duże znaczenie.
W roku bieżącym Tydzień Zakazanych Książek rozpoczął się 30 września i potrwa do 6 października. Do akcji włączył się także Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki – Biblioteka Publiczna.
- Dla czytelników oddziałów dla dorosłych, dzieci oraz Filii w Bochotnicy zostały przygotowane wystawki tematyczne dotyczące samej akcji i poszczególnych pozycji z indeksu książek zakazanych – tłumaczy Anna Piłat, kierownik kazimierskiej biblioteki. – Tydzień Zakazanych Książek ma na celu pokazać, jak zmienia się sposób patrzenia na literaturę. Pozycje, które dziś wchodzą w skład kanonu lektur, niejednokrotnie gościły na indeksie ksiąg zakazanych ze względów politycznych czy obyczajowych.
Jest to ciekawy pomysł na promocję czytania. Czytelnicy przychodzą do biblioteki, oglądają "zakazane książki" i chcą je wypożyczać.
Jakie książki znajdziemy pośród tych zakazanych? Poniżej kilka przykładów.
- „Bastion” Stephena Kinga – zakazany w jednej ze szkół w Oregonie (1989 r.) za sceny przypadkowego seksu i przemocy.
- Biblia – została zakazana w 1942 r. w III Rzeszy, kiedy ogłoszono doktrynę Narodowego Kościoła Rzeszy. Próbowano w ten sposób wyeliminować wszelkie przejawy chrześcijaństwa. Biblię miała zastąpić „Mein Kampf”.
- „Charlie i fabryka czekolady” Rolanda Dahla – książka zakazana w bibliotece publicznej w Boulder (Colorado, USA), ponieważ bibliotekarze uznali, że promuje ubogą życiową filozofię.
- „Cierpienia młodego Wertera” Johanna Wolfganga Goethego – powieść wywierała bardzo duży wpływ na czytelników: nie tylko ubierali się oni jak główny bohater, ale też wielu z nich popełniało samobójstwa z egzemplarzem książki w kieszeni. Publikacja została zakazana przez kościół z powodów religijnych i społecznych. Zdaniem duchownych nakłaniała ona do samobójstwa. W 2007 r. znalazła się na tzw. indeksie Giertycha.
- „Czerwony kapturek” braci Grimm – książki zakazano w szkołach w Kalifornii z powodu... Butelki wina znajdującej się w koszyku, który Czerwony Kapturek niósł dla babci!
- „Doktor Żywago" Borysa Pasternaka – zakazany w Rosji do 1988 r. za antywojenny, kontrrewolucyjny wydźwięk i krytykę stalinizmu. Kiedy w 1958 r. Pasternakowi przyznano Literacką Nagrodę Nobla, został zmuszony do odmowy jej przyjęcia. Jedna z najczęściej cenzurowanych książek wg Jonathana Greena.
- „Kod Leonarda da Vinci” Dana Browna – książka zakazana w Libanie.
- „Lolita” Vladimira Nabokova – w 1955 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych we Francji zakazało wydawania tej książki; zakaz cofnięto w 1956 r. Recenzje powieści były skrajnie różne, np. w „New York Times Book Review” oceniono ją pozytywnie, a na łamach „New York Times” uznano ją za pornograficzną. Książka była zakazana również w Wielkiej Brytanii, Argentynie, Nowej Zelandii, RPA.
- „Oliver Twist” Charlesa Dickensa – książkę oskarżano o antysemityzm. W 1949 r. grupa żydowskich rodziców w Nowym Jorku oskarżyła miejską radę edukacji, domagając się wycofania utworu ze szkół. Sąd odrzucił wniosek, orzekając, że usuwanie książek ze szkół nie przyczyni się do osłabienia uczuć antyreligijnych.
- „Przemiana” Franza Kafki – książka zakazana w nazistowskich Niemczech.
- „Przeminęło z wiatrem” Margaret Mitchell – zakazane w niektórych amerykańskich szkołach (1978, 1984) ze względu na rasistowski język.
- „Przygody Tomka Sawyera” Marka Twaina – zakazano tej pozycji w bibliotekach publicznych w Nowym Jorku, Denver i Kolorado (1876 r.), a także w Pensylwanii (1994 r.) za rasistowski język.
Fot. Z archiwum Biblioteki Publicznej
w Kazimierzu Dolnym